کاترین همیشه آرزوی مادر شدن داشت بنابراین وقتی متوجه شد باردار است به همراه همسرش جشن باشکوهی برگزار کردند. آنها مدت‌ها بود منتظر چنین روزی بودند اما درست 12 روز قبل از زایمان، پزشکان نسبت به زنده بودن جنین شک کردند و بعد از معاینه متوجه شدند جنین مرده است. چند ساعت بعد از اینکه جسم بی‌جان کودک تحویل کاترین شد، او غش کرد و افتاد و این در حالی بود که هیچ مشکل جسمی برای کاترین پیش نیامده بود. پزشکان بعد از معاینه او متوجه شدند که او دچار سندرم قلب شکسته شده است. در این وضعیت قلب واقعا نمی‌شکند بلکه دچار ضعف عضلانی و عملکردی می‌شود و حالتی مانند سکته قلبی را تجربه می‌کند. دلیل این اتفاق هم ناراحتی، دلتنگی و شکست‌های عاطفی و حتی کاری می‌تواند باشد.

در سال ۲۰۰۵، پژوهشگران گروه مطالعاتی قلبی و عروقی بیمارستان جان هاپکینز، از نشریه پزشکی نیوانگلند به دادگاه شکایت بردند. آنها معتقد بودند که نتیجه تحقیقات علمی‌شان در این نشریه به صورت غیرعلمی به چاپ رسیده است. در واقع نتایج تحقیقات این گروه از پزشکان باعنوان بیماری «قلب شکسته» به چاپ رسیده بود.

در بیانیه این گروه آمده بود: «ما هیچگاه از واژه سندرم یا بیماری قلب شکسته استفاده نمی‌کنیم و واژه علمی «کاردیومیوپاتی استرس» را به کار می‌بریم که به معنای ضعیف شدن عملکرد عضلات قلب به دلیل اضطراب و استرس است.»

با وجود حمایت گروهی از پزشکان از این دادخواست، دادگاه در نهایت دادخواست این گروه از پزشکان را رد کرد. از آن زمان بسیاری از پزشکان از واژه بیماری قلب شکسته برای توصیف حالت برخی بیماران استفاده و این حالت را یک واقعیت علمی ارزیابی کردند. اما واقعا ماجرا چیست؟ خب همه ما داستان‌های عاشقانه تراژیکی را شنیده‌ایم. مثلا داستان خانمی که پس از آنکه نامزدش او را ترک می‌کند و پس از خواندن نامه خداحافظی به زمین افتاده و دیگر بلند نشده است یا داستان مادری که پس از مطلع‌شدن از مرگ دخترش در یک سانحه هوایی دچار شوک می‌شود و صحبت نمی‌کند و سپس فوت می‌کند یا از همه تراژیک‌تر داستان دختر جوانی که پس از دوسال رابطه اینترنتی با پسری از کشور دیگر دقایقی پس از اولین ملاقاتش با او دچار سکته و ایست قلبی شد و در نهایت هم درگذشت.

واقعیت این است که مغز؛ دستگاه عصبی و قلب انسان در ارتباطی تنگاتنگ با هم قرار دارند. زمانی که هر عاملی باعث استرس، ترس یا ناراحتی ‌شود هورمون‌هایی در بدن ساخته شده و به داخل خون ترشح می‌شود که کار آنها آماده و هیجانی کردن بدن است. این هورمون‌ها ضربان قلب و قدرت انقباض آن را بالا می‌برند. مثلا در ورزش یا ارتش یک ورزشکار قبل از شروع مسابقه یا یک سرباز قبل از شروع مانور نظامی از افزایش ترشح این هورمون‌ها سود می‌برند و آماده حضور در مسابقه یا مانور می‌شوند. اما در این میان یک نکته وجود دارد که اگر ناگهان میزان زیادی از این هورمون‌‌ها ترشح شود آیا می‌تواند قلب را شوکه کند؟ جواب بله است. در چنین حالتی عضلات قلب ضعیف می‌شوند و نمی‌توانند خون کافی را به مغز پمپاژ کنند. این حالت با نوع معمول نارسایی قلبی که در آن خون کافی به قلب نمی‌رسد، متفاوت است.

در واقع می‌توان گفت سندرم قلب شکسته ناشی از تاثیرات موج پردامنه هورمون‌های استرس روی قلب است. شاید جالب باشد بدانید که تحقیقات نشان داده زنان بیشتر از مردان درگیر بیماری یا مشکل قلب شکسته می‌شوند و این حالت در زنان میانسال شایع‌تر است. شاید علت این مساله کاهش میزان استروژن در دوره یائسگی در این گروه از زنان باشد (هورمون استروژن به نوعی در مقابل مشکلات قلبی حالت محافظتی دارد).

جالب است بدانید که در نتیجه تحقیقات انجام شده در لندن، مردان تنها حدود ۱۰درصد افراد مبتلا به سندرم قلب شکسته را تشکیل می‌دهند. گفتنی است که در فرم کلاسیک و معمول حملات قلبی و نارسایی قلبی میزان ابتلا در مردان چندبرابر زنان است.

این نکته یادتان باشد که حالت یا بیماری سندرم قلب شکسته حالتی نادرست است اما حمله قلبی و نارسایی قلبی کلاسیک‌ حالت‌هایی شایع هستند. برای همین اول باید تشخیص سکته و نارسایی قلبی کلاسیک رد شود تا بتوان از این تشخیص استفاده کرد. به هر حال گرفتن سابقه از بیمار، گرفتن نوار قلبی از بیمار و اندازه‌گیری میزان ضربان قلب و آزمایش‌های خون می‌تواند پزشکان را به تشخیص این سندرم برساند. اما در مورد بحث درمان واقعیت این است که سندرم قلب شکسته می‌تواند مرگبار باشد اما احتمال مرگ با آن بسیار کم است. اگر فرد از شوک اولیه رها شود، ضربان قلبش طی چند روز تا حداکثر یک هفته به میزان طبیعی بازخواهد گشت در مجموع درمان این حالت هم مشابه برخی مشکلات قلبی دیگر است. اما در مورد تجویز دارو پس از برطرف شدن شوک اولیه اختلاف‌نظر وجود دارد. تحقیقات فعلی ثابت نکرده‌ که داروهای معمول قلبی می‌تواند پس از برطرف شدن شوک اولیه عملکرد قلب و سرعت بهبود یافتن آن را تسریع کند.

برخی از متخصصان قلب معتقدند که بیماری سندرم قلب شکسته فرد را مستعد ابتلا به مشکلات قلبی دیگر می‌کند اما تحقیقات هنوز این موضوع را ثابت نکرده است. در کل گروهی از پزشکان به طنز می‌گویند که هر قلب شکسته‌ای طی گذر زمان خوب می‌شود و بهبود پیدا می‌کند.

سندرم قلب شکسته چیست؟

حتما داستان‌های عاشقانه تراژیک را شنیده‌اید؛ داستان‌هایی مانند خانمی که بعد از خواندن نامه خداحافظي نامزدش به زمین افتاده و دیگر بلند نشده یا داستان مادري که بعد از مرگ دخترش در اثر یک تصادف دچار شوک شده است. در واقع نام این سندرم برای اولین‌بار در سال 1991 با عنوان «تاکوتسوکاردیوپاتی» توسط پزشکان ژاپنی معرفی شد. تاکوتسو به معنی ظرفی است که ژاپنی‌ها در آن ماهی می‌ریزند و کاردیوپاتی به معنی ماهیچه قلب است.

چه اتفاقی می‌افتد؟

مغز،‌ دستگاه عصبی و قلب انسان با یکدیگر مرتب هستند. بنابراین زمانی که عواملی مانند استرس،‌ ترس یا ناراحتی ایجاد می‌شود هورمون‌هایی که ترشح می‌شوند بدن را هیجانی کرده و ضربان قلب را بالا می‌برند. وقتی به طور ناگهانی مقدار زیادی از این هورمون‌‌ها ترشح شود می‌تواند قلب را شوکه کند. به این ترتیب عضلات قلب ضعیف شده و نمی‌توانند خون کافی را به مغز پمپاژ کنند و این حالت با نوع معمول نارسایی قلبی که در آن خون کافی به قلب نمی‌رسد، متفاوت است. به نظر می‌رسد در این سندرم هورمون‌های استرس بر قلب تاثیر زیادی داشته باشند. در اصل در این بیماری هیچ شریانی مسدود نمی‌شود.

چند مرحله دارد؟

این سندرم دارای 4 مرحله است؛ مرحله اول فرورفتن است که در آن فرد تلاش می‌كند وقایع را كنترل كند. بعد از آن به زیر رفتن است. در این مرحله او احساس می‌كند كه روی وقایع هیچ كنترلی ندارد، سپس مرحله داخل شدن است که در آن فرد به دنبال راه نجاتی در خود می‌گردد و در پایان بیرون آمدن است که فرد از خود بیرون می‌آید و متوجه جهان اطراف می‌شود. این مراحل نشان می‌دهد آنان كه از دست دادن را تجربه می‌كنند و آن را به صورت حملات قلبی، آسیب‌پذیری‌های جسمانی و استرس روانی نشان می‌دهند، می‌توانند در مسیر سلامت قرار گیرند.ميگنا دات آي آر،توصیه‌ می‌شود افراد کارهایی مانند تقسیم احساسات با دیگران، انجام دادن فعالیت‌های تسكین‌دهنده و پیدا كردن افراد همدل را انجام دهند.

زنان بیشتر مبتلا می‌شوند

تحقیقات مختلف نشان داده که این بیماری زنان را بیشتر از مردان درگیر می‌کند. در میان زنان نیز شیوع سندرم قلب شکسته در میانسالان بیشتر است. دلیل آن هم کاهش میزان استروژن در دوره یائسگی در این گروه است.
حدود 10 درصد از مردان نیز به سندرم قلب شکسته مبتلا می‌شوند اما زنان بیشتر از مردان می‌توانند از این بیماری جان سالم به در ببرند و احتمال مرگ مردها در این رویداد‌ بیشتر است. در پی بررسی‌های انجام شده اطلاعات ثبت شده در هزار بیمارستان نشان داد تنها در سال ۲۰۰۷ حدود ۶ هزار و ۲۲۹ نفر در ايالات‌متحده به این سندرم مبتلا شده‌اند که از این میان  ۶۷۱ مورد از مبتلايان مرد بودند. پس از انطباق شرایطی از قبیل فشار خون بالا، سیگار کشیدن و دیگر عواملی که می‌توانند بر اختلالات قلبی تاثیرگذار باشند، دانشمندان دریافتند زنان 5/7 برابر مردان به این سندرم مبتلا می‌شوند.


چگونه سندرم قلب شکسته را از حمله قلبي تشخيص دهيم؟
تفاوت سندرم با حمله

زمانی که فردی دچار علائم قلبی می‌شود باید ابتدا تشخیص سکته و نارسایی قلبی رد شود تا بتوان به تشخیص سندرم قلب شکسته رسید. گرفتن سابقه بیمار، نوار قلبی و میزان ضربان قلب و البته آزمایش خون می‌تواند به پزشک در تشخیص این سندرم کمک کند.

 بیشتر اوقات حمله قلبی از انسداد کامل عروق قلب به وسیله لخته‌های خونی ایجاد می‌شود اما در سندرم قلب شکسته عروق بسته نمی‌شوند اگرچه جریان خون کندتر می‌شود. آنژیوپلاستی عروق یا گذاشتن استنت در درمان حمله قلبی موثر است ولی این درمان‌ها در این سندرم موثر نیست. برخی از متخصصان قلب معتقدند بیماری سندرم قلب شکسته فرد را مستعد ابتلا به مشکلات قلبی دیگر هم می‌کند اما تحقیقات هنوز این موضوع را ثابت نکرده است. در کل گروهی از پزشکان به طنز می‌گویند هر قلب شکسته‌ای طی گذر زمان خوب می‌شود و بهبود پیدا می‌کند.

آیا این سندرم دوباره رخ می دهد؟
احتمالاً بله. بعضی از تحقیقات نشان می‌دهد سندرم قلب شکسته می تواند در ده درصد موارد چندین بار اتفاق بیفتد.

علائم کدام است؟

علائم سندرم قلب شکننده می‌تواند مانند حمله قلبی باشد. علائم این بیماری می‌تواند شامل درد قفسه سینه، تنگی نفس، ضربان قلب نامنظم و ضعف عمومی باشد.  هرگونه درد طولانی‌مدت یا درد قفسه سینه می‌تواند نشانه حمله قلبی باشد بنابراین مهم است که جدی گرفته شود. در صورتی که فرد تجربه درد قفسه سینه داشته باشد باید هرچه زودتر به پزشک مراجعه كند همچنين در صورتی که فرد موقعیت استرس‌زایی را تجربه کرده باشد باید پزشک را در جریان قرار دهد.

درمان به چه صورت است؟

به دلیل تحقیقات ناکافی در این زمینه هنوز راه درمان مشخصی برای آن به اثبات نرسیده است اما چیزی که مهم است این است که باید این بیماری را از حمله قلبی جدا کرد. بیشتر افراد خود به خود بهبود می‌یابند ولی پزشک ممکن است داروهای گشاد کننده عروق (یا بتابلاکر) تجویز کند.
برخی متخصصان در سندرم قلب شکسته فایده هم می‌بینند و از خاصیت سازشی آن سخن می‌گویند. به عقیده آنها غم عشق می‌تواند ساز و کار تنظیمی ویژه‌ای در تصور انسان از خود داشته باشد و به فرد مبتلا به اندوه عشق کمک کند.
در مجموع درمان این حالت هم مشابه برخی مشکلات قلبی دیگر است. اما در مورد تجویز دارو پس از برطرف شدن شوک اولیه اختلاف نظر وجود دارد. تحقیقات فعلی ثابت نکرده داروهای معمول قلبی می‌تواند پس از برطرف شدن شوک اولیه عملکرد قلب و سرعت بهبود یافتن آن را تسریع کند.