خیلی از ما وقتی خسته و بی حوصله می شویم، از واژه افسردگی استفاده می کنیم و می گوییم: "احساس می کنم، افسرده شده ام!" ولی آیا واقعا افسرده شده ایم یا کمی بی حوصله و خسته هستیم؟ بسیاری از ما هم افسردگی را جدی نمی گیریم و آن را لوس بازی می دانیم.
در مورد سروتونین چقدر می دانید؟
همه ما از نقش انسولین در بدن آگاه هستیم و به آن اهمیت می دهیم و اگر مشکلی پیش آید، حتما تحت نظر پزشک قرار می گیریم. اما در مورد سروتونین چی؟ باید بگوییم که اهمیت سروتونین در بدن کمتر از انسولین نیست.
بسیاری از تحقیقات نشان داده که کمبود سروتونین ممکن است بر خلق و خو تاثیر داشته و منجر به بروز افسردگی، وسواس،اضطراب، هراس و خشم بیش از حد می گردد درصورتي که کاهش آن حالات افسردگي و دلتنگي و خواب‌آلودگي را سبب مي‌شود سروتونین بر روی خلق و خو و سایر عملکردهای فیزیولوژیکی بدن از قبیل: تعادل، انرژی، تغذیه، خواب و جفت گیری تاثیر می گذارد. سروتونین به طور طبیعی از مغز ترشح می شود. اما گاهی حجم آن در خون پایین می آید، زیرا مقداری بازجذب و یا دفع می شود.
سروتونین، یک انتقال دهنده عصبی می باشد. به طور کلی، سروتونین یک ماده شیمیایی است که کمک می کند پیام های عصبی از یک منطقه مغز به منطقه دیگر بروند.حدود ۹۰ درصد ذخیره سروتونین در دستگاه گوارش و پلاکت های خونی است.اسیدآمینه تریپتوفان در ساخت سروتونین نقش اساسی دارد.
نقش سروتونین در سلامت بدن
سروتونین یک انتقال دهنده عصبی است، بنابراین کمک به فرستادن پیام از یک ناحیه مغز به ناحیه دیگر می کند.
سروتونین، شاه کلید بیماری های خلقی و شادی بخش طبیعی بدن می باشد. سروتونین از انتقال دهنده های عصبی است که توسط سلول های عصبی (نورون) دستگاه گوارشی و دستگاه عصبی مرکزی ترشح می شود.
حدود ۴۰ میلیون از سلول های مغز، به صورت مستقیم یا غیر مستقیم تحت تاثیر سروتونین می باشند. این سلول ها با خلق و خو، میل جنسی، اشتها، خواب، حافظه و یادگیری، تنظیم دمای بدن و برخی رفتارهای اجتماعی ارتباط دارند.
سروتونین دارای اثراتی بر عملکرد سیستم قلبی عروقی، عضلات و سیستم غدد درون ریز می باشد. سروتونین همچنین در تنظیم
سروتونين يک واسطه عصبي در مغز و دستگاه گوارش ماست. اين واسطه عصبي، هر چند هورمون نيست اما با نام هورمون شادي نيز شناخته مي‌شود.
تولید شیر در پستان نقش دارد. نقص سروتونین باعث سندرم مرگ ناگهانی نوزاد خواهد شد.
سروتونين يا هيدروکسي تريپتامين به کمک آنزيم هيدروکسي تريپتوفان دکربوکسيلاز از هيدروکسي تريپتوفان و آن نيز به کمک آنزيم هيدروکسيلاز از تريپتوفان موجود در غذاها در سلولهاي کرومافين روده سنتز مي‌شود. سروتونين سنتز‌شده توسط پلاکتهاي خون از سلولهاي کرومافين روده به ساير بافتها منتقل مي‌شود و در کبد تحت اثر آنزيمهايي که به طور کلي منوآمينواکسيداز (MAO) ناميده مي‌شوند به اسيد هيدروکسي اندول استيک (5HIAA) تبديل شده و توسط ادرار دفع مي‌گردد
ارتباط بین سروتونین و افسردگی چیست؟
بسیاری از تحقیقات نشان داده که کمبود سروتونین ممکن است بر خلق و خو تاثیر داشته و منجر به بروز افسردگی، وسواس، اضطراب، هراس و خشم بیش از حد می گردد. بیشتر داروهای ضدافسردگی باعث افزایش سطح سروتونین در خون می شوند
آیا رژیم غذایی بر سروتونین اثر دارد؟
بله. موادغذایی وجود دارند که می تواند سطح تریپتوفان را افزایش دهند. تریپتوفان، اسید آمینه ای است که در ساخت سروتونین نقش دارد.
غذاهای غنی از پروتئین مانند: گوشت قرمز، مرغ و ماکیان، لبنیات و آجیل دارای مقدار زیادی تریپتوفان می باشند.
مصرف زیاد غذاهای پروتئینی، سروتونین را افزایش نمی دهند. هنگامیکه غذای با پروتئین بالا مصرف می کنید، هم تریپتوفان و هم اسید آمینه های زیادی را وارد خون می کنید. همه این اسیدهای آمینه برای ورودشان به مغز با هم می جنگند. در آخر مقدار کمی تریپتوفان وارد مغز می شود و میزان سروتونین را افزایش نمی دهد.
اما مصرف مواد غذایی غنی از کربوهیدرات، باعث آزادسازی انسولین می شود و تمام اسیدهای آمینه موجود در خون به جز تریپتوفان، جذب بدن می شوند. در نتیجه مقدار زیاد تریپتوفان در جریان خون باقی می ماند و به مغز وارد می شود و مقدار سروتونین را افزایش می دهد.
مصرف مقدار کافی ویتامین B6 می تواند سرعت تبدیل تریپتوفان به سروتونین را افزایش دهد.
نقش سروتونین در چاقی و افسردگی
خیلی از ما وقتی خسته و بی حوصله می شویم، از واژه افسردگی استفاده می کنیم و می گوییم: "احساس می کنم، افسرده شده ام!" ولی آیا واقعا افسرده شده ایم یا کمی بی حوصله و خسته هستیم؟ بسیاری از ما هم افسردگی را جدی نمی گیریم و آن را لوس بازی می دانیم.
در مورد سروتونین چقدر می دانید؟
همه ما از نقش انسولین در بدن آگاه هستیم و به آن اهمیت می دهیم و اگر مشکلی پیش آید، حتما تحت نظر پزشک قرار می گیریم. اما در مورد سروتونین چی؟ باید بگوییم که اهمیت سروتونین در بدن کمتر از انسولین نیست. سروتونین، شاه کلید بیماری های خلقی و شادی بخش طبیعی بدن می باشد. سروتونین از انتقال دهنده های عصبی است که
میزان ماده شیمیایی سروتونین در خون و میزان دسترسی سلولهای مغزی به این ماده در واکنش های شادابی یا افسردگی نقش بسزایی دارد.
توسط سلول های عصبی (نورون) دستگاه گوارشی و دستگاه عصبی مرکزی ترشح می شود. سروتونین بر روی خلق و خو و سایر عملکردهای فیزیولوژیکی بدن از قبیل: تعادل، انرژی، تغذیه، خواب و جفت گیری تاثیر می گذارد. سروتونین به طور طبیعی از مغز ترشح می شود. اما گاهی حجم آن در خون پایین می آید، زیرا مقداری بازجذب و یا دفع می شود.
نقش سروتونین در چاقی
تا به حال فکر کرده اید که چرا افراد چاق، از خوردن غذا لذت می برند؟ هورمون سروتونین در مغز احساس شادی را به همراه می آورد و با افزایش میزان این ماده شیمیایی در افراد، کاهش وزن رخ می دهد. افرادی که میزان هورمون سروتونین در مغزشان پایین است، برای بهبود روحیه خود، میل شدید به غذا پیدا می کنند. ورزش کردن و مصرف خوراکی های رنگین هر دو می توانند، سروتونین را در مغز زیاد کنند. هورمون سروتونین، میزان اشتها را کنترل می کند.
پزشکان انگلیسی متوجه شدند که گیرنده سروتونین در افراد دارای بیماری آنورکسیا (بی اشتهایی عصبی)، تفاوت هایی قابل ملاحظه ای با سایر افراد دارد. افرادی که سروتونین بالایی دارند، مستعد ابتلا به اضطراب می باشند.
پزشکان معتقدند که شاید همین مسئله در سرکوب کردن اشتها دخیل می باشد. بوقلمون، مرغ و ماهی از منابع غذایی سروتونین هستند.migna.irبهتر است ماهی های چرب را مصرف کنید، از قبیل: تن، سالمون، ساردین. کمبود سروتونین در بدن
کمبود سروتونین منجر به بروز عارضه تصلب شرایین می شود.
فعالیت ضعیف سیستم سروتونین در مغز باعث کشیدن سیگار و عدم فعالیت بدنی می گردد و تمام این ها باعث سفت شدن زودرس رگ های خونی به ویژه سرخرگ ها می شود.
دکتر مارتین احمدی، استادیار و پزشک هسته ای می گوید: یافته هایی که رابطه بین پیغام های سروتونین در مغز و عارضه تصلب شرایین را نشان می دهد، منجر به ایجاد راهکارهای برای جلوگیری از ابتلا به بیماری های قلبی و سکته می شود. قند های رژیمی از قبیل آسپارتام مانع تولید هورمون سروتونین (هورمون شادی بخش) در مغز می گردد. از آنجا که این هورمون می تواند اشتها را متوقف کند، لذا کاهش این هورمون می تواند منجر به افسردگی و افزایش میل به غذا خوردن گردد. محققان کانادایی و اتریشی دریافتند که ماده شیمیایی موجود در مغز به نام "پروتئین ناقل سروتونین" که باعث کاهش هورمون سروتونین می گردد، در ماه های تاریک سال فعال تر می باشد. همین مساله نشان دهنده این مطلب است که چرا بعضی افراد در زمستان کمتر سرحال و خوشحال می باشند و از انرژی کمتری برخوردارند و به همین دلیل، افراد در روزهایی که خورشید می درخشد، شاداب تر و پرانرژی تر هستند ( منظور از انرژی در این جا، همان سرزندگی و شادابی است).
منابع غذایی سروتونین
بوقلمون، مرغ و ماهی از منابع
اسیدهای آمینه تریپتوفان پیش ساز هورمون سروتونین است که در تنظیم شادی و آرامش نقش کلیدی دارد و کمبود آن منجر به بروز افسردگی در افراد می شود.
غذایی سروتونین هستند. بهتر است ماهی های چرب را مصرف کنید، از قبیل: تن، سالمون، ساردین. برای اثر بخشی بهتر سروتونین لازم است رژیم غذایی تان سرشار از کربوهیدرات به همراه پروتئین باشد.
پروتئین شامل اسید آمینه تریپتوفان می باشد که به تولید سروتونین در مغز کمک می کند. مطالعات نشان داده است که تریپتوفان برای تولید سروتونین نیاز به کربوهیدرات دارد. پس سبزیجات، آجیل، شیر، لوبیا، عدس و موز را مصرف کنید. اگر می خواهید سروتونین در بدن باقی بماند، از مصرف آرد و شکر و شیرینی جات پرهیز کنید، زیرا این مواد غذایی موجب افزایش آنی میزان سروتونین در خون شده و ناگهان از مقدار آن کاسته می شود. مکمل امگا 3 نیز در بالا بردن میزان سروتونین خون موثر است.
پیشگیری از کاهش سروتونین در بدن
برای جلوگیری از کاهش مقدار سروتونین در خون باید کارهای زیر را انجام داد:
1- از مصرف کافئین، الکل و نیکوتین خودداری کنید.
2- ورزش و تحرک بدنی داشته باشید.
3- با پزشک و یا متخصص تغذیه خود درباره هر رژیمی که می خواهید بگیرید، مشورت کنید.
آیا ورزش بر میزان سروتونین اثر دارد؟
ورزش موجب بهبودی خلق و خو می شود و افسردگی را درمان می کند. در گذشته پزشکان می گفتند که چند بار ورزش کردن در هفته، موجب کاهش اثرات افسردگی می شود.اما امروزه آنان بر این باورند که ۴۰ دقیقه ورزش کردن باعث تاثیرات خوبی بر خلق و خو می شود.
برخی بر این باورند که ورزش کردن موجب افزایش مقدار سروتونین می شود، اما هنوز به اثبات نرسیده است.
مردان و زنان به مقدار مساوی سروتونین دارند؟
مردان سروتونین بیشتری از زنان دارند، اما این اختلاف ناچیز است. به همین دلیل زنان بیشتر دچار افسردگی می شوند.
زنان دارای کمبود سروتونین دچار اضطراب و اختلالات خلقی می شوند.
مردان دارای کمبود سروتونین دچار اعتیاد به الکل، اختلال بیش‌فعالی و اختلال کنترل انگیزه می شوند.
هورمون های زنانه نیز بر مقدار سروتونین موثرند و ممکن است برخی عوارض را آشکار و یا بدتر کند. زمانی که هورمون های جنسی دائما در حال تغییر هستند، این عوارض آشکار می شوند. این زمان ها عبارتند از: دوران پیش از قاعدگی و یا بعد از زایمان و یا دوران یائسگی.هورمون جنسی مردان تا میانسالگی ثابت است و بعد به تدریج کاهش می یابد.
آیا زوال عقل و آلزایمر بستگی به میزان سروتونین دارد؟
برخی تحقیقات نشان داده که با افزایش سن، فعالیت انتقال دهنده های عصبی کم می شود. در سال ۲۰۰۶ پزشکان دریافتند که مقدار سروتونین در مغز بیماران دچار آلزایمر کم می باشد. این کاهش مقدار سروتونین به علت کاهش گیرنده های سروتونین می باشد و باعث کمبود حافظه در این بیماران می گردد. هنوز هیچ شاهدی مبنی بر افزایش مقدار سروتونین و جلوگیری و یا تاخیر بیماری آلزایمر یافت نشده است.
سندرم سروتونین چیست؟
گروه غذایی هیدراتهای کربن موجب افزایش سروتونین در خون می شود و بنابراین افرادی که از رژیم های غذایی غلط پیروی کنند به استقبال افسردگی می روند.
عموما داروهای ضدافسردگی بی خطر می باشند. ولی برخی از عوارض این داروها به نام سندرم سروتونین خوانده می شود.
هنگامیکه میزان سروتونین در مغز بسیار زیاد باشد، سندرم سروتونین رخ می دهد.
اغلب هنگامی که دو یا چند دارو که بر میزان سروتونین اثر می گذارند، با هم و در یک زمان مصرف شوند، این سندرم اتفاق می افتد. برای مثال اگر داروی میگرن به نام Triptans را همراه با داروی ضدافسردگی مصرف کنید، مقدار سروتونین افزایش می یابد.
علائم می تواند طی دقیقه و یا چند ساعت شروع شود و شامل: بیقراری، هذیان، تند شدن ضربان قلب، افزایش درجه حرارت بدن، عرق کردن، از دست دادن هماهنگی بدن، گرفتگی عضلات، تهوع، استفراغ، اسهال و تغییرات سریع فشار خون باشد.
این سندرم می تواند خطرناک باشد و باید سریعا به پزشک مراجعه کرد.
درمان شامل: خارج کردن دارو از بدن، تزریق مایعات در رگ، شل کننده عضلانی و دارو برای جلوگیری از تولید سروتونین است.
نکات زير در خصوص افزايش يا کاهش سروتونين جهت اطلاع و انديشه‌ي خوانندگان قابل ذکر است:
1-نان جو بيشتر از ساير غلات باعث سنتز سروتونين مي‌شود.
2-غذاهاي رنگي بيشتر باعث سنتز سروتونين مي‌شوند به همين دليل ايرانيان باستان با تمدن 7هزارساله‌ي خود که اخيراً در جيرفت کرمان به اثبات رسيده از غذاهاي رنگي به خصوص استفاده از زعفران روي برنج استفاده کرده‌اند.
3-سروتونين اثر حفاظتي روي سلولهاي مغزي داشته و از تخريب مغز در دوران پيري جلوگيري مي‌کند.
4-کاهش سروتونين باعث زياد‌شدن اشتها و افزايش آن باعث کاهش اشتها و در نتيجه باعث لاغري مي‌شود.
5-افزايش نور باعث افزايش سروتونين آزادشده در مغز مي‌شود.
6- ديابت دوران بارداري مستقيماً تحت کنترل سروتونين است.
7- آستازي باعث افزايش ترشح سروتونين مي‌شود و عيب آن اين است که باعث دژنره شدن سلولهاي ترشح‌کننده‌ي سروتونين در مغز مي‌شود.
8- زعفران باعث افزايش سنتز سروتونين مي‌شود.
9- در اثر لبخندزدن سروتونين در مغز آزاد مي‌شود پس بهتر است همه جا بنويسيم با لبخند وارد شويد.
10-در مغز افراد عاشق پس از شکست در عشق سروتونين کاهش مي‌يابد، اشتها افزايش مي‌يابد، بداخلاق مي‌شوند، زياد مي‌خوابند و در نهايت از معشوق متنفر مي‌شوند.
11-در بيماري آلزايمر ميزان سروتونين مغز کاهش مي‌يابد.
12-کساني که به نوعي کم‌خوابي دارند ميزان سروتونين مغزشان 20درصد کاهش پيدا مي‌کند.
13- وقتي ملخها به صورت گروهي سامان پيدا مي‌کنند ميزان سروتونين در مغزشان سه‌برابر مي‌شود.
14- موقعي که سروتونين مغز افزايش مي‌يابد به هر دليل در ادراک زماني، بينايي و گفتاري تغييراتي ايجاد مي‌شود به همين دليل قديمي‌ها مي‌گفتند در مراسم خواستگاري افراد مسن را حتماً همراه خود
در رژیم غذایی افراد افسرده باید روزانه مقداری بستنی گنجانده شود و همچنین شکلات و شیرینی نیزی شادی آور است.
ببريد چون ميزان سروتونين مغز آنها به اين سادگيها در اثر محيط تغيير نمي‌کند و به اصطلاح جوگير نمي‌شوند و واقعيات را همانگونه که هست مي‌بينند.
15-کاهش ميزان سروتونين مغز باعث انزال زودرس مي‌شود.
16- عاشق‌شدن به علت پايين بودن هورمون سروتونين در مغز ايجاد مي‌شود.
17- بالارفتن سن باعث کاهش ترشح سروتونين در مغز مي‌شود.
18- کم‌شدن سروتونين در مغز باعث کمرنگ‌شدن خاطره‌ها مي‌شود.
19- خواب نيمروزي باعث افزايش ميزان سروتونين مغز مي‌شود.
20- استرس و یا حملات عصبی از خبرهای ناگوار یا اتفاقاتناخوشایند در زندگی باعث کاهش ميزان سروتونين مغز مي‌شود.
21-ورزش موجب بهبودی خلق و خو می شود و افسردگی را درمان می کند. در گذشته پزشکان می گفتند که چند بار ورزش کردن در هفته، موجب کاهش اثرات افسردگی می شود. اما امروزه آنان بر این باورند که 40 دقیقه ورزش کردن باعث تاثیرات خوبی بر خلق و خو می شود.ميگنا دات آي آر، برخی بر این باورند که ورزش کردن موجب افزایش مقدار سروتونین می شود، اما هنوز به اثبات نرسیده است.
22- مصرف مواد غذایی غنی از کربوهیدرات، باعث آزادسازی انسولین می شود و تمام اسیدهای آمینه موجود در خون به جز تریپتوفان، جذب بدن می شوند. در نتیجه مقدار زیاد تریپتوفان در جریان خون باقی می ماند و به مغز وارد می شود و مقدار سروتونین را افزایش می دهد.
23-مصرف مقدار کافی ویتامین B6 می تواند سرعت تبدیل تریپتوفان به سروتونین را افزایش دهد.
سروتونين در طب سنتي
از منظر طب کل نگر صفراوی مزاجان دارای سروتونین زیادی میباشند که به همین علت پرخاشگر نیز میباشند و بلغمی مزاجان از مقدار کمتری نسبت به صفراوی و دموی مزاجان برخوردارند و بهمین علت احساسیتر و حلیمتر از انان هستند و در سودایی مزاجان کمبود شدید سروتونین وجود دارد که انان را دچار ترس و هراس و استرس و افسرده گی شدید و وسواس ذهنی و عملی و حتی خودکشی مینماید درمان بیماران سودای گرچه بسیار سخت میباشد بعل رفتارهای خود بیمار و طول درمان اما با تعادل مزاج در این بیماران دوباره به زندگی عادی خود بر میگردند.
مردان سروتونین بیشتری از زنان دارند، اما این اختلاف ناچیز است. به همین دلیل زنان بیشتر دچار افسردگی می شوند. زنان دارای کمبود سروتونین دچار اضطراب و اختلالات خلقی می شوند. مردان دارای کمبود سروتونین دچار اعتیاد به الکل، اختلال بیش‌فعالی و اختلال کنترل انگیزه می شوند. هورمون های زنانه نیز بر مقدار سروتونین موثرند و ممکن است برخی عوارض را آشکار و یا بدتر کند.
زمانی که هورمون های جنسی دائما در حال تغییر هستند، این عوارض آشکار می شوند.
این زمان ها عبارتند از:
دوران پیش از قاعدگی و یا بعد از زایمان و یا دوران یائسگی.
هورمون جنسی مردان تا میانسالگی ثابت است و بعد به تدریج کاهش می یابد
 <-PollName->
<-PollItems->
نظرات شما عزیزان:
|
روز بخير كاربر مهمان! 
